Rabbi Allen Maller
Of the following Jewish Holy Days: Shavuot is covenant-Torah oriented; Tu B’shvat and Sukkot are nature oriented; Rosh HaShanah, Yom Kippur and Shabbat are personal-spiritual; Passover, Purim, Yom HaShoah, Hanukah, Tisha B’Av and Yom Atzmaoot are historical-national.
Of the historical events, the last three took place in the Land of Israel. But the first three, all involve persecution of Jews outside Israel. Why were Jews persecuted in Egypt, Persia and Europe?
In Egypt, Pharaoh feared there were too many Jews; and they would take over Egypt. (Exodus 1:7-14) The new 19th Dynasty was worried because they faced many military threats from the Sea Peoples and from Libya. Oppressing a small minority (scapegoating) was easy and made them feel stronger, so they did that.
In Persia a newly appointed, ambitious official named Haman, convinced the king that: “There is a certain people dispersed among the peoples in all the provinces of your kingdom who keep themselves separate. Their customs are different from those of all other people, and they do not obey the king’s laws; it is not in the king’s best interest to tolerate them. If it pleases the king, let a decree be issued to destroy them, and I will give ten thousand talents (c.700,000 pounds) of silver to the king’s administrators for the royal treasury.” (Esther 3:1-5)
Of the four italicized charges the first three are correct. Jews have been dispersed among other larger nations and peoples for most of their history. Most Jews are non-conformists and decline to assimilate into the majority. Jewish religious customs are different from other religions.
These three things are only a problem for those individuals, institutions and religious organizations that fear those who are different, or desire to force everyone else to conform to their ideas and rules.
The fourth charge is false. Jewish law requires Jews to obey the laws of the society in which they live. The king was too foolish, or too greedy, to question why Hamon was offering so much money in order to get power over the Jews. Haman and his followers thought they would make ten times more in bribes to exempt Jews from exile, or in looting and killing those who would not pay.
Economics often lead people to do terrible things. The king of France expelled all Jews when he did not want to repay his loans to those he borrowed from, and a few decades later he charged all the Catholic Knights Templar with heresy and destroyed them when he did not want to repay them.
The failure of most people to question the motives of political rulers and leaders of organizations that attack other groups, usually leads to evil consequences. People were terrified during the Black Death. They did not know its cause or its cure. So some people blamed the Jews, and many Jews were killed or exiled. In the same way a series of second century earthquakes in Turkey was blamed on the Christians and many of them were killed.
Many other minorities have been oppressed and persecuted. If Jews were victimized more than other minorities it is mostly because we have survived longer than any other minority.
Once two men seated next to each other on a long airplane trip talked about sports, politics, religion and finally the ups and downs of their own lives. Cohen said he often felt depressed because of his six closest friends from university days, only one was still alive. Smith said that he felt the same way; only one of his four closest friends was still alive. It is not the same said Cohen, I suffered the loss of five close friends and you lost only three. It definitely isn’t the same replied Smith, I am 58; and you are 92.
It is better to withstand, and thus overcome oppression and despair, instead of comparing who suffers more and why. Jews did not disappear from the world, because as a community they did not forsake their faith in God; nor did they abandon their hope, first proclaimed by the Prophets of Israel, for a future Messianic Age of international justice and peace.
Indeed, often when times were at their worst, the light of the Messianic hope burned the brightest. Martyrs do not simply die, they lite the way for others to see the path forward:
“Blessed is the match consumed in kindling flame.
Blessed is the flame that burns in the secret fastness of the heart.
Blessed is the heart with strength to stop its beating for honour’s sake.
Blessed is the match consumed in kindling fame.”
By Hannah Senesh, who left her family and immigrated to Palestine from Hungary in 1939. In 1944 she parachuted into Yugoslavia to make contact with Eastern European partisans and to save Jews from the Holocaust.
At 23, Hannah Senesh was captured; questioned, tortured and executed by the Gestapo. “Blessed Is the Match” was her last and most famous poem, which she wrote on a piece of paper just before slipping across the border into occupied Hungary.
Rabbi Maller’s web site is: rabbimaller.com
Rabin Allen Maller
Spośród wymienionych tu żydowskich świąt Szawuot symbolizuje przymierze skupione wokół Tory; Tu Biszwat oraz Sukot skoncentrowane są wokół przyrody; Rosz Haszana, Jom Kipur oraz Szabat to święta o wymiarze osobistym i duchowym, natomiast Pesach, Purim, Jom HaSzoah, Chanuka oraz Tisza Beaw i Jom haAcmaut to święta historyczno-narodowe.
Podczas ostatnich trzech wyżej wymienionych świąt historyczno-narodowych upamiętniamy wydarzenia, które miały miejsce na Ziemi Izraela. Pierwsze trzy wiążą się natomiast z prześladowaniem Żydów poza Izraelem. Dlaczego Żydzi byli prześladowani w Egipcie, w Persji oraz w Europie?
W Egipcie Faraon obawiał się, że zamieszkuje tam zbyt wielu Żydów i że przejmą oni władzę nad Egiptem (Wj 1, 7-14). Sprawująca od niedawna rządy XIX dynastia żyła w poczuciu zagrożenia, mierzyła się bowiem z wieloma zagrożeniami militarnymi ze strony Ludów Morza oraz Libii. Prześladowanie niewielkiej mniejszości (pełniącej rolę kozła ofiarnego) było łatwe i pozwalało im czuć się silniejszymi, tak właśnie zatem czynili.
W Persji nowo mianowany, ambitny urzędnik o imieniu Haman przekonał króla, że: „Jest jeden lud rozproszony między innymi ludami i oddzielony od innych ludów we wszystkich prowincjach twojego królestwa, mający inne prawa niż wszystkie ludy; nie przestrzegają oni praw królewskich, toteż nie jest rzeczą korzystną dla króla tak ich pozostawić. Jeżeli król uzna to za dobre, niech zostanie wydane zarządzenie, że mają być wytępieni, a wtedy ja odważę dziesięć tysięcy talentów [ok. 700 tys. funtów] srebra do rąk wykonawców, aby wnieśli je do skarbców królewskich” (Est 3, 8-9).
Spośród czterech wyróżnionych powyżej kursywą oskarżeń pierwsze trzy są zgodne z prawdą. Przez znaczną część swojej historii Żydzi byli rozproszeni wśród innych większych narodów i ludów. Większość Żydów to nonkonformiści odmawiający asymilowania się z większością. Żydowskie zwyczaje religijne różnią się od tych praktykowanych w ramach innych religii.
Trzy powyższe zachowania stanowią jednak problem wyłącznie dla tych jednostek, instytucji oraz organizacji religijnych, które albo obawiają się tych, którzy się od nich różnią, albo pragną zmusić wszystkich innych do podporządkowania się wyznawanym przez nie ideom i zasadom.
Czwarty zarzut jest natomiast fałszywy. Prawo żydowskie wymaga, aby Żydzi byli posłuszni prawom społeczeństw, w których mieszkają. Król był nazbyt głupi bądź nazbyt chciwy aby zadać sobie pytanie, dlaczego Haman oferował tak dużo pieniędzy w zamian za zdobycie władzy nad Żydami. Haman oraz jego zwolennicy sądzili, że zarobią dziesięć razy więcej na łapówkach wręczanych przez Żydów chcących uniknąć wygnania, bądź dzięki rabowaniu
i zabijaniu tych, którzy nie chcieliby zapłacić.
Względy ekonomiczne często skłaniają ludzi do popełniania okropnych czynów. Król Francji wygnał wszystkich Żydów, ponieważ nie chciał spłacić zaciągniętych u nich pożyczek, kilka dekad później oskarżył zaś wszystkich katolickich rycerzy z zakonu Templariuszy o herezję i zniszczył ich, gdyż nie chciał oddać im pieniędzy.
Większość osób nie kwestionuje niestety motywów, jakimi kierują się przywódcy polityczni oraz przywódcy organizacji, którzy atakują inne grupy; zwykle prowadzi to do tragicznych konsekwencji. Podczas Czarnej Śmierci ludzie byli przerażeni. Nie wiedzieli, co wywołuje tę zarazę, nie posiadali też na nią lekarstwa. Niektórzy obwiniali więc Żydów; wielu wyznawców judaizmu zostało zabitych bądź wygnanych. Zgodnie z tą samą prawidłowością w II stuleciu w Turcji o trzęsienia ziemi obwiniano chrześcijan, a wielu z nich zostało zabitych.
Również wiele innych mniejszości było represjonowanych i prześladowanych. Jeśli Żydzi byli ofiarami w większym stopniu niż inne mniejszości, to przede wszystkim dlatego, że przeżyliśmy dłużej od jakiejkolwiek innej mniejszości.
Pewnego razu dwóch mężczyzn siedzących obok siebie podczas długiej podróży samolotem rozmawiało na temat sportu, polityki, religii, a w końcu również o radościach i smutkach, jakich doświadczyli w swoim życiu. Kohen poskarżył się, że często jest mu bardzo smutno, ponieważ spośród sześciu jego najbliższych przyjaciół z czasów studiów tylko jeden wciąż żyje. Smith odrzekł na to, że ma podobne uczucia: tylko jeden z czterech jego najbliższych przyjaciół wciąż żyje. To nie to samo – odparł Kohen. Ja straciłem pięciu najbliższych przyjaciół, ty straciłeś zaś tylko trzech. To z całą pewnością nie to samo – odpowiedział Smith. Ja mam 58 lat, ty masz zaś 92 lata.
Łatwiej jest stawić opór i przezwyciężyć rozpacz bądź prześladowania zamiast porównywać, kto cierpi więcej i dlaczego. Żydzi nie zniknęli z powierzchni Ziemi ponieważ jako społeczność nie odrzucili wiary w swojego Boga. Nie porzucili też nadziei, wyrażonej po raz pierwszy przez proroków Izraela, iż nadejdzie kiedyś era mesjańska, w ramach której zapanuje ogólnoświatowa sprawiedliwość i pokój.
Faktycznie, światło mesjańskiej nadziei paliło się często najjaśniej w najgorszej z możliwych sytuacji. Męczennicy nie umierają tak po prostu; oświetlają oni drogę innym, aby mogli dostrzec ścieżkę wiodącą naprzód:
„Błogosławiona zapałka, co spłonie wzniecając płomienie
Błogosławiony płomyk, co tli się w skrytościach serc
Błogosławione serca, co wiedziały, kiedy godnie stanąć
Błogosławiona zapałka, co spłonie wzniecając płomienie”
Utwór ten napisała Hannah Senesz, która w 1939 roku zostawiła swoją rodzinę i wyemigrowała z Węgier do Palestyny. W 1944 skoczyła ona ze spadochronem na teren Jugosławii, aby nawiązać kontakt z partyzantami ze Wschodniej Europy oraz aby uratować Żydów przed Holokaustem.
Gdy miała 23 lata, Hannah Senesz została schwytana. Gestapowcy torturowali ją i przesłuchiwali, a następnie zabili. Utwór „Błogosławiona zapałka” to jej ostatni i najbardziej znany wiersz; napisała go na kartce papieru tuż przed przedostaniem się przez granicę do okupowanych Węgier.
Leave a Reply