Rabbi Gil Nativ
16th January 2015/25 Tevet 5775
“If first you don’t succeed, try again” This is a simple, basic, common wisdom. It does not imply that you should repeat exactly the same failed attempt… Rather, try to investigate the reasons why your first attempt failed, and try to achieve your goal, reach your target from a different perspective, or by employing slightly different means or method…After Moses failed attempt to liberate the Israelites from Egyptian slavery, his position is worse than before his first attempt. The Hebrew slaves now carry a heavier burden, and instead of directing their anger toward Pharoe’s tyranny, they blame Moses for the recent deterioration… Their initial positive response when Moses first arrived with the news of redemption disappears…
This weekly portion begins with God breathing a renewed spirit of faith and hope in Moses, but when Moses attempts to transfer this renewed Divine promise to his suffering brethren, they do not listen to him… [6:9]
It should be noted that even God is willing to introduce a change in the original Divine plan of redemption: This is especially true when it comes to assigning different roles to Moses and Aaron. In the former weekly portion God was speaking to Moses alone, and Moses transmitted God’s message to Aaron. In this weekly portion of VaEra God speaks to both Moses and Aaron, and Aaron is not only a “mouth” for Moses, not only a ‘Spokesman’ who amplifies the words of his brother… He receives the title of a “prophet” [7:1] which means that he has some freedom to choose the ‘style’ of each message and each warning. The magic rod which Moses brought with him from the desert, is now more often in the hand of Aaron… Aaron is the one who performs ‘otot’ with his rod to convince either the Israelites or Pharoe that the God of the Hebrews seriously intends to change the fate of His people… The rabbis explain why Aaron rather than Moses had to hit the Nile River and turn its water to blood and later make it swarm with frogs… Moses should not have hit the river which saved his life when he was a baby, but even before the first plague it was Aaron who turns the rod into a serpent which ‘swallows’ the rod-serpents of the Egyptian magicians…
Is Aaron merely a representative-messenger of Moses? In the early stages of the Exodus story it seems that the only difference between them is an age difference of three years. However, once they will be leading their people out of Egypt and in the many years of Sinai wandering, Moses will appear as the “Instrumental leader” who sets the difficult goal, and leads toward this goal regardless of how his own people feels about it. Whenever there is opposition to his leadership, he crushes it with harsh means… Aaron is the “Expressive leader”–the kind of leader who avoids conflict and is always tuned to what people want and feel… As a result the rabbis describe Aaron as someone who loves peace and pursues peace. This description is never applied to his brother Moses.
Apparently already in Egypt the Israelites reach their freedom, due to the balance between these two men: The blunt and pushing leadership of Moses, and the easy going, pleasant leaderhip of Aaron…
Rabbi Gil Nativ
16 stycznia 2015/25 tewet 5775
WaEra
„Jeśli poniesiesz porażkę, spróbuj ponownie” – oto pewna prosta, podstawowa, uniwersalna mądrość. Nie oznacza to, że powinniśmy ponawiać dokładnie to samo działanie, które uprzednio doprowadziło do porażki. Należy raczej postarać się dociec, z jakiego powodu nasza pierwsza próba się nie powiodła, i spróbować osiągnąć nasz cel i zrealizować nasze postanowienie z nieco innej perspektywy, stosując nieco inne środki lub metody…Gdy Mojżeszowi nie udało się wyzwolić Izraelitów z niewoli egipskiej, jego położenie stało się jeszcze gorsze niż zanim podjął się owej próby. Sytuacja hebrajskich niewolników stała się bowiem od tego czasu jeszcze trudniejsza, a zamiast skierować swój gniew przeciwko tyranii faraona, za niedawne pogorszenie się ich sytuacji obwiniali oni właśnie Mojżesza. Choć początkowo, gdy Mojżesz przybył po raz pierwszy z wiadomością o wyzwoleniu, niewolnicy zareagowali pozytywnie, obecnie nie wykazywali już podobnego entuzjazmu.Na początku przeznaczonej na ten tydzień paraszy opisane jest, jak Bóg tchnął odnowionego ducha wiary i nadziei w Mojżesza. Gdy Mojżesz próbuje jednak przekazać ową odnowioną boską obietnicę swoim cierpiącym braciom, ci nie chcą go słuchać… (Wj 6, 9).
Zwróćmy uwagę, że nawet Bóg skłonny jest wprowadzić pewną zmianę do pierwotnego boskiego planu wybawienia, szczególnie jeśli chodzi o przydzielenie odmiennych ról Mojżeszowi i Aaronowi. W poprzedniej paraszy Bóg przemawiał tylko do Mojżesza, który przekazywał przesłanie Boga Aaronowi. W przeznaczonej na ten tydzień paraszy WaEra Bóg przemawia natomiast zarówno do Mojżesza jak i do Aarona, a Aaron nie pełni już zaledwie roli „ust” Mojżesza”, nie jest tylko „rzecznikiem” nagłaśniającym słowa swojego brata… Aaron otrzymuje tytuł „proroka” (Wj 7, 1) – oznacza to, że posiada odtąd nieco swobody jeśli chodzi o wybór „stylu”, w jakim wypowiedziane będzie każde przesłanie i każde ostrzeżenie. Magiczna laska, którą Mojżesz przyniósł ze sobą z pustyni, znajduje się teraz częściej w rękach Aarona. To Aaron dokonuje „otot” za pomocą swojej laski, aby przekonać Izraelitów czy też faraona, że Bóg Hebrajczyków naprawdę zamierza odmienić los swojego ludu… Rabini wyjaśniają, dlaczego to raczej Aaron a nie Mojżesz uderzył w rzekę Nil, aby zamienić jej wody w krew, a następnie sprawić, iż rzeka ta zapełni się żabami. Mojżesz nie powinien być zmuszony do „uderzenia” rzeki, która uratowała mu życie gdy był jeszcze niemowlęciem. Jednakże, jeszcze przed pierwszą plagą to właśnie Aaron a nie Mojżesz zamienił laskę w węża, który „połknął” laski-węże egipskich magików…
Czy Aaron był zaledwie przedstawicielem-wysłannikiem Mojżesza? Na wczesnym etapie opowieści o wyjściu z Egiptu można odnieść wrażenie, że jedyne co odróżnia te dwie postaci to występująca pomiędzy nimi trzyletnia różnica wieku. Jednakże, w momencie gdy będą wyprowadzać swój lud z Egiptu oraz podczas wieloletnich wędrówek po Pustyni Synajskiej to Mojżesz pełnić będzie rolę „surowego przywódcy”, który wyznacza trudne cele i który dąży do ich wypełnienia nie zważając na uczucia, jakie żywi wobec jego działań lud. Ilekroć ktoś kwestionuje jego przywództwo, Mojżesz tłumi bunt za pomocą surowych środków… Aaron jest natomiast „wrażliwym przywódcą” – rodzajem wodza, który unika konfliktów i zawsze wsłuchuje się w pragnienia i odczucia swojego ludu… W związku z tym rabini opisują Aarona jako osobę, która dąży do pokoju i która miłuje pokój. Opis ten nigdy nie zostałby użyty w odniesieniu do jego brata Mojżesza…
Najwyraźniej już w Egipcie Izraelitom udało się osiągnąć wolność dzięki równowadze pomiędzy następującymi dwoma nastawieniami: szorstkiemu, bezkompromisowemu i despotycznemu przywództwu Mojżesza oraz łagodnemu, ugodowemu przywództwu Aarona…
Leave a Reply