Ekev – 5774

The Hebrew language teaches us much about the logic and the values of our ancestors. Different words and terms share the same three-consonant-stem (in Hebrew: ‘shoresh’ =root) point out the dependence or the common denominator which the ancient Hebrew speakers believed these words and terms have, e.g. the noun ‘Shalom’ =peace, and the adjective ‘shalem’ =whole, intact, sound. The common stem of the nouns ‘milchamah’ =’war’ and ‘lechem’= bread, indicates that the lack of bread is a prime cause for wars…

The name of this weekly portion ‘Ekev literally means: “as a result of…”“following the…” This word shares the same stem with the noun‘akev, which means ‘heel’ (the back part of the foot) which is also the stem of the private name ‘Yaakov’ –our third forefather.  We know why Yaakov ‘earned’ his name: He emerged from his mother’s womb holding the heel of his twin-brother, Esau.   How is heel connected to ‘following…’ or ‘as a result of…’? When you walk behind someone you see his heels and follow in his footsteps, hence ‘heel’ is used as a metaphor to what follows a certain event, behavior, etc… The weekly portion promises that if we observe God’s commandments, blessings of prosperity are sure to follow…

However, RaShi adds to this simple lingual connection, and his midrash which warns not to ignore mitzvoth that one usually “steps on them with his heels” (=sheadam dash ba’akevaiv) i.e. ignores them since they are trivial.  This very warning indicates that there are ‘severe’ or major commandments, whereas other are ‘light’ or minor ones. Some rules and regulations do take precedence over others, but when there is no conflict between two mitzvoth, a Jew should do his utmost to carry out both… Pirkei Avot 2:1 also spells out this type of warning: …Be careful (to perform a minor (‘light’) mitzvah, just as a major one, for you do not know the reward for each mitzvah…”

Moreover, Halacha, the conduct-code which regulates Jewish life, has priorities. It often lists which mitzvah and which duty overrides another mitzvah or another duty… It offers several compromises, such as permitting the employment of ‘Goy shel Shabbat’ even though ‘ab initio’ employing a Non-Jew on the Sabbath was not permissible. We are familiar with the golden rule that ‘Pikuach nefesh’ -saving a human life, overrides other commandments, however there are three taboos that a Jew should prefer death rather than violate them…

In modern times our people confront time and again the dilemma of preferring one value over another…  What is more critical for us: To retain Jewish Unity at all cost, or to draw the borderlines and reject those Jews on the extreme right,  who call for violence toward Non-Jews, and at the same time reject those Jews who are on the opposite extreme and preach against the very existence of Israel as a Jewish State…  Even sacred values such as Freedom of Speech and Freedom of Religion must at times give way to the value of saving human life and the preservation of peace.

R. Gil Nativ

                                                                                           15 sierpnia 2014/19 aw 5774

       Ekew

Język hebrajski może nauczyć nas bardzo dużo o logice oraz wartościach wyznawanych przez naszych przodków. Niektóre słowa i pojęcia posiadają taki sam, składający się z trzech spółgłosek rdzeń (po hebrajsku: szoresz). Świadczy to o tym, iż starożytni użytkownicy hebrajskiego wierzyli, że owe słowa lub pojęcia są ze sobą powiązane. Na przykład: rzeczownik „szalom” – pokój, oraz przymiotnik „szalem” – cały, nietknięty, nienaruszony. Wspólny rdzeń rzeczowników „milchama” (wojna) oraz „lechem” (chleb) sugeruje zaś, że głównym powodem dla którego wybuchają wojny jest właśnie brak chleba….

Nazwa przeznaczonej na ten tydzień parszy, „Ekew”, oznacza dosłownie: „w wyniku…”,„w następstwie… ”. Słowo to posiada taki sam rdzeń co rzeczownik „akew” – „pięta”. Taki sam rdzeń posiada również imię „Jaakow” – imię naszego trzeciego praojca. Dobrze wiemy, w jaki sposób Jaakow zasłużył sobie na to właśnie imię: wyłonił się on z łona swojej matki trzymając za piętę swojego brata bliźniaka, Ezawa. Jaki zachodzi związek pomiędzy piętą a zwrotami:„w następstwie…” bądź „w wyniku…”? Gdy idziemy za kimś, widzimy jego pięty i podążamy jego śladami, słowo „pięta” używane jest zatem jako metafora symbolizująca zdarzenie, które następuje po pewnym innym wydarzeniu, zachowaniu, etc. W przeznaczonej na ten tydzień parszy znajdziemy obietnicę, że jeśli będziemy przestrzegać Bożych przykazań, w następstwie naszego postępowania obdarzeni zostaniemy z pewnością błogosławieństwem dobrobytu i pomyślności….

Do tej prostej, lingwistycznej interpretacji Raszi dodaje też pewną inną wykładnię. W napisanym przez siebie midraszu Raszi ostrzega, abyśmy nie lekceważyli micwot, po których zwykle „depczemy, następując na nie swoimi piętami” (szeadam dasz baakewaiw), np. wówczas, gdy ignorujemy je, uznając je za mało istotne. Samo to ostrzeżenie wskazuje na to, że niektóre przykazania uznawane są za „poważne” bądź „najważniejsze”, niektórym przypisuje się zaś „lekki” bądź pomniejszy status. Niektóre zasady i regulacje mają pierwszeństwo przed innymi, jeśli pomiędzy dwiema micwami nie zachodzi jednak sprzeczność, Żyd powinien dołożyć wszelkich starań, aby wypełnić oba te przykazania…. Podobne ostrzeżenie znajdziemy również w Pirke Awot 2, 1: „…Dbaj o to (aby wypełniać pomniejszą, ‘lekką’ micwę) tak samo, jak dbasz o wypełnianie najważniejszych micwot, nie wiesz bowiem, jaką nagrodę przewidziano za wypełnienie poszczególnych przykazań….”.

Co więcej, także halacha, kodeks postępowania regulujący zasady życia żydowskiego, zawiera opis pewnej hierarchii ważności. Często wskazuje się tam, która micwa i który obowiązek przewyższa znaczeniem inną micwę bądź inny obowiązek. Halacha przedstawia też szereg kompromisów, takich jak np. pozwolenie na zatrudnianie „goj szel Szabat”, nawet jeśli„ab initio” zatrudnianie nie-Żyda podczas Szabatu nie było dozwolone. Znamy też złotą zasadę, wedle której „pikuach nefesz” – ratowanie ludzkiego życia przewyższa ważnością inne przykazania (istnieją jednak trzy tabu, w przypadku których Żyd powinien wybrać raczej śmierć, niż zgodzić się na ich naruszenie….).

W czasach współczesnych nasz lud mierzy się nieustannie z dylematami wynikającymi z wątpliwości, które zasady należy przedkładać ponad inne…. Co jest dla nas ważniejsze: zachowanie za wszelką cenę żydowskiej jedności, czy też wytyczenie granic i odrzucenie Żydów ze skrajnej prawicy, którzy wzywają do stosowania przemocy wobec nie-Żydów, jak również odrzucenie Żydów reprezentujących przeciwną skrajność i odrzucających samo istnienie Izraela jako państwa żydowskiego? Nawet uświęcone wartości, takie jak wolność wypowiedzi i wolność praktykowania religii, muszą czasem ustąpić miejsca takim wartościom, jak ratowanie ludzkiego życia czy też dbanie o zachowanie pokoju.

R. Gil Nativ